آثار زیان بار حسادت(منبر حسد 3)
خطر حسد برای دانشمندان
هر قشر و صنفی دچار
حسادت است و هر انسانی که خود را نسازد، حسودی در او رشد و ریشه می کند؛ اما خطر
این صفت رذیله را برای علما بیشتر گوشزد کرده اند
.
در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که آن حضرت فرمود: «سِتَّةٌ یَدْخُلُونَ النَّارَ قَبْلَ الْحِسَابِ بِسِتَّةٍ؛ شش گروه، به خاطر شش صفت، قبل از حساب [الهی] وارد آتش می شوند.
«قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هُمْ قَالَ الْأُمَرَاءُ بِالْجَوْرِ وَ الْعَرَبُ بِالْعَصَبِیَّةِ وَ الدَّهَاقِینَ بالتَّکَبُّرِ وَ التُّجَّارُ بِالْخِیَانَةِ وَ أَهْلُ الرُّسْتاقِ بِالْجَهَالَةِ وَ الْعُلَمَاءُ بِالْحَسَدِ؛ عرض کردند ای رسول خدا! آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: زمامداران به خاطر ستم و بیدادگری، عرب به خاطر تعصب [ناروا]، کدخدایان و خانها به خاطر تکبر، تجار به خاطر خیانت [به مردم]، روستاییان به خاطر جهل و نادانی و دانشمندان به خاطر حسادت.»
با اینکه کار علما و
دانشمندان بیشتر مربوط به امور معنوی است که هیچ مزاحمتی در آن راه ندارد و هر کس
بدون کوچک ترین ضرر و زیانی به دیگری، می تواند به بالاترین مرتبه صعود کند و
افزونی علم فردی، تهجد و معنویت والای انسانی، زیبا سخنرانی نمودن فردی و... هیچ
مانع و زیانی به دیگر هم صنفان نمی رساند.
خطر حسد برای دانشمندان
هر قشر و صنفی دچار حسادت است و هر انسانی که خود را نسازد، حسودی در او رشد و ریشه می کند؛ اما خطر این صفت رذیله را برای علما بیشتر گوشزد کرده اند
.
در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که آن حضرت فرمود: «سِتَّةٌ یَدْخُلُونَ النَّارَ قَبْلَ الْحِسَابِ بِسِتَّةٍ؛ شش گروه، به خاطر شش صفت، قبل از حساب [الهی] وارد آتش می شوند.
«قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هُمْ قَالَ الْأُمَرَاءُ بِالْجَوْرِ وَ الْعَرَبُ بِالْعَصَبِیَّةِ وَ الدَّهَاقِینَ بالتَّکَبُّرِ وَ التُّجَّارُ بِالْخِیَانَةِ وَ أَهْلُ الرُّسْتاقِ بِالْجَهَالَةِ وَ الْعُلَمَاءُ بِالْحَسَدِ؛ عرض کردند ای رسول خدا! آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: زمامداران به خاطر ستم و بیدادگری، عرب به خاطر تعصب [ناروا]، کدخدایان و خانها به خاطر تکبر، تجار به خاطر خیانت [به مردم]، روستاییان به خاطر جهل و نادانی و دانشمندان به خاطر حسادت.»
با اینکه کار علما و دانشمندان بیشتر مربوط به امور معنوی است که هیچ مزاحمتی در آن راه ندارد و هر کس بدون کوچک ترین ضرر و زیانی به دیگری، می تواند به بالاترین مرتبه صعود کند و افزونی علم فردی، تهجد و معنویت والای انسانی، زیبا سخنرانی نمودن فردی و... هیچ مانع و زیانی به دیگر هم صنفان نمی رساند.
نشانه های حسادت
حسود نمی تواند پیشرفت و ترقی دیگران را ببیند؛
مثلاً دیگری در امتحان نمره عالی آورده، ولی حسود خوابش نمی برد؛
همسایه، عروس و داماد خوبی نصیبش شده، بیچاره حسود زخم معده می گیرد.
در روایات نیز به برخی علائم حسادت اشاره شده است؛
1» ناراحتی حسود
از جمله امام صادق علیه السلام می فرماید:
«قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ لِلْحَاسِدِ ثَلَاثُ عَلَامَاتٍ یَغْتَابُ إِذَا غَابَ وَ یَتَمَلَّقُ إِذَا شَهِدَ وَ یَشْمَتُ بِالْمُصِیبَةِ؛ لقمان به پسرش گفت: برای حسود سه علامت است: پشت سر [محسود[ غیبت می کند و هر گاه در حضور [او[ باشد، تملق و چاپلوسی می کند و اگر [محسود] دچار مصیبت شود او را شماتت [و خود خوشحالی] می کند.»
در روایت فوق به سه نشانه اشاره شده است: 1
. غیبت و عیب جویی در غیاب دیگران؛
2. تملق و چاپلوسی در حضور افراد؛
3. شماتت و خوشحالی در مصائب دیگران.
این سه نشانه بیانگر این است که حسود اگر اسباب خوشحالی دیگران فراهم شود، غمگین خواهد شد.
علی علیه السلام فرمود: «
یَکْفِیکَ مِنَ الْحَاسِدِ أَنَّهُ یَغْتَمُّ فِی وَقْتِ سُرُورِکَ؛ از [برای شناخت] حسود همین تو را بس که در زمان شادمانی تو غمگین می شود«
1» ناراحتی و خوشحالی حسود
در برخی آیات و روایات به خوشحالی و ناراحتی حسود با هم اشاره شده است؛
از جمله در قرآن می خوانیم: «إِنْ تُصِبْکَ حَسَنَةٌ تَسُوءْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْکَ مُصیبَةٌ یَقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ یَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ»؛ «هرگاه نیکی به تو [ای پیامبر!] رسد، آنها را [بر اثرحسادت[ ناراحت می کند و اگر مصیبی به تو رسد، می گویند: ما [قبلاً پیش بینی چنین مطلبی را می کردیم و] تصمیم لازم را گرفتیم و باز می گردند، در حالی که خوشحال اند.»
در این آیه، ناراحتی کفار حسود از پیروزی پیامبر صلی الله علیه و آله و خوشحالی آنها از شکست حضرت، در کنار هم ذکر شده است.
و در روایتی از علی علیه السلام می خوانیم:
«الْحَاسِدُ یَفْرَحُ بِالشرور وَ یَغْتَمُّ بِالسُّرُورِ؛
حسود از شرور و بدیها خوشحال می شود و از خوشحالیها غمگین و ناراحت می گردد.»
